دانشکده پزشکی شیراز
اهمیت مزاج شناسی در طب ایرانی قسمت چهارم
خصوصیات مزاج سرد و تر (بلغمی)
در طب سنتی، بلغم یکی از چهار خلط یا مایعات اصلی بدن است که در کنار صفرا، دم (خون) و سودا قرار میگیرد. هر کدام از این خلطها دارای ویژگیها و وظایف خاص خود هستند و عدم تعادل آنها میتواند منجر به بیماری شود. به همین دلیل است که رژیم غذایی ضد بلغم و تغذیهای که موجب ایجاد تعادل در این اخلاط شود، بسیار اهمیت دارد.
در طب سنتی ایرانی، افراد با مزاج بلغمی، دارای طبع سرد و مرطوب هستند. این افراد به طور کلی کمانرژی، کمتحرک و مستعد چاقی و تجمع بلغم در بدن هستند. برای حفظ سلامتی و تعادل مزاج در این افراد، پیروی از رژیم غذایی ضد بلغم بسیار مهم است.
افرادی که مزاج بلغم دارند جسمی چاق و پر چربی، پوست سفید و موهای کم پشت دارند. این افراد زیاد تشنه نمی شوند و دهان مرطوبی دارند. تمایلی به خوردن ترشی ها ندارند
زیاد می خوابند و کم انرژی، هستند. افراد با مزاج بلغم کند،صبور و آرام هستد و کم عصبانی می شوند.
محل بروز سردی در طبع بلغمی متغیر است. گاهی ممکن است این سردی در کمر خودش را نشان دهد و باعث بروز رماتیسم شود. غلبهی بلغم در سیستم گوارشی بدن نیز میتواند موجب بزرگ شدن شکم و افزایش اشتها گردد. سردی معده نیز موجب دیر هضم شدن غذا و نفخ میشود. بوی بدن دهان نیز ممکن است از نتایج بروز سردی در معده باشد. آروغ زدن نیز از دیگر پیامدهای بروز این طبع در معده است.
- طب سنتی توصیه میکنند که افراد بلغمی مزاج مراقب حجم غذای مصرفی خود باشند و از پرخوری بپرهیزند. همچنین باید از غذاهای زودهضم استفاده کنند و غذا را خوب بجوند. معمولا رژیم غذایی برای بلغمیها شامل عسل، ادویه و خشکبار است و به آنها توصیه میشود که غذاهای آماده و فستفود را از برنامه غذایی خود حذف کنند.تدابیر مناسب برای مزاج سرد و تر،حتی المقدور مصرف دو وعده غذا در روز و مصرف میوه هایی مانند سیب، گلابی و به در بین وعده های غذایی است.
نیم ساعت قبل تا دو ساعت بعد از غذا آب مصرف نشود
ورزش و فعالیت جسمی منظم و پیاده روی بعد از شام بسیار مفید است .
حداکثر 8 ساعت خواب، در افراد بلغمی مزاج مفید است و خوابیدن طی روز و قبل از غروب بسیار زیان آور است . درمان بلغم
درمان بلغم نیازمند تغییر سبک زندگی است.
در طبع بلغم، لازم است رژیم غذایی خود را اصلاح کنند و از مصرف غذاهایی که با مزاج آنها سازگار نیست بپرهیزند.
دکتر «جعفر ابوالقاسمی»، متخصص طب سنتی ایرانی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز